Các loại cây sả tại Việt Nam

Việt nam có 15 loại sả trong đó có 11 loại có mùi thơm.về mặt hóa học có ba nhóm chính:

1. Sả cho citronella: Sả java còn gọi là sả xòe (cymbopogon winterianus jawitt),sả xrilanca còn gọi là sả bẹ(cymbopogon nardus (L.) rendle.hai loại này được trồng nhiều ở việt nam.

2.Sả cho geraniol: Sả hoa hồng (cymbopogon martini var motia burk) đang được nghiên cứu trồng lớn để khai thác.

3.Sả cho citral: Sả chanh gồm hai loại:cymbopogon tortilis  a.camus và cymbopogon flexnosus stapf. Các chủng loại này cũng đang được nghiên cứu để đưa vào trồng trọt.. Thường sử dụng để sản xuất tinh dầu sả chanh

Cây Sả java mọc thành bụi ,phiến lá thuôn nhọn dài 1-1,20 m, rộng 2-2,70 cm ,mặt trên nhẵn xanh,mép có răng cưa.ở lá trưởng thành,2/3phiến lá bị rủ xuống. thân hơi cong,lông dài cụm hoa là chùy lớn, bong nhỏ không cuống lưỡng tính. Rễ ăn nông tỏ rộng.

Cây Sả xrilanca (sả bẹ) mọc thành bụi, xòe tán rộng, gốc sinh tép sát mặt đất ,thân cao tới 2 m, gốc thấp 2-4 mm, lá hình dài phẳng dẹp ,gốc lá hẹp, mép sắc, toàn bộ không lông hoặc ít lông.cụm hoa chùy, mọc kép nhiều hoa dài 60-80 cm hoặc hơn. Các bong giả tập hợp thành chum không đều nhau. Có hai dạng hoa : hoa lưỡng tính và hoa đực. ra hoa tháng 12 hay tháng 1. Sả hoa hồng (do có mùi thơm hpoa hồng,nên được gọi là sả hoa hồng, còn gọi là sả palmarosa)di thực từ ấn độ năm 1982. Cây cao 1,5-2,0 m, phiến lá dài 20-30 cm, rộng 0,5-1,0 cm,ráp ở hai mặt ,mép sắc không có lông. Cụm hoa chùy , chia nhiều nhánh. Hoa dài thành mác nhọn, mầu sắc khác nhau : có loại mầu trắng , có loại mầu nâu. Hạt chins kéo dài 42 ngày.

Sả chanh ấn độ (cymbopogon tortilis ) di thực từ ấn độ năm 1989 là cây bụi sống lâu năm. Thân đứng cao 0,5-1m. phiến lá dạng dài, dẹp dài 30-50 cm,rộng 6-12 cm,có lông thưa ở gốc lá. Bẹ lá tím, không lông,có sọc dọc. cụm hoa chùy to,dày đặc mầu tím sám. Hoa lưỡng tính không cuống,hình mác nhọn. hoa đực có cuống. cây ra hoa tháng 10-12 chưa thu được hoa hữu thụ.

Sả dịu (cymbopogon flexuosus, di thực từ ấn độ 1985)cao 2,0-2,5 m,lông dài.phiến lá dài 60-100 cm,rộng 1cm, ráp ở hai mặt,mép sắ,không lông.bẹ lá mầu tím có sọc dọc, cụm hoa chùy, dài 60-70 cm, chia nhiều nhánh. Đốt gốc có 2 hoa:môỵ hoa lưỡng tính không cuống,một hoa đực có cuống đốt ngọn có ba hoa: một hoa lưỡng tính không cuống ,hai hoa đực có cuống.hoa lưỡng tính mầu nâu,hoa đực tím xám. Cây ra hoa tháng 11,12. Hạt bất thụ.

Trên thế giới, nhiều nơi trồng sả trung quốc,xrilanca,honđurat,Guatemala,inđônêxia. Nhân dân trồng sả từ lâu đời . trước cách mạng tháng 8,có đồn điền của pháp phổ yên( bắc thái ) trồng sả chanh (cymbopogon citratus stapf). Sau năm 1956,nhiều nơi chồng sả chanh cho xitronelal ở miền bắc tập trung ở nhiều nông trường:Quảng Bình, Hà Tĩnh, Hòa Bình, Vĩnh Phú. Sau năm 1975,sả được trồng trên diện tích lớn ở một tỉnh thuộc khu 5 cũ,miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên gần đây có di thực một số loại sả giàu geraniol xitral.